به نقل از «قدس آنلاین»

تولیت آستان قدس رضوی در آیین سنتی خطبه خوانی شب عاشورا؛ امام حسین(ع) نسخه نجات از تاریکی‌های دنیوی است/ سلوک حسینی در عزاداری‌ها بیان شود

تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۱۶۸۹

به گزارش قدس‌آنلاین، حجت الاسلام والمسلمین احمد مروی شامگاه پنجشنبه (پنجم مردادماه ۱۴۰۲) در مراسم خطبه‌خوانی شب عاشورای حسینی که با حضور جمعی از مسئولان کشوری، خادمان و زائران بارگاه منور رضوی در صحن پیامبر اعظم(ص) حرم مطهر امام رضا(ع) برگزار شد، ضمن تسلیت فرا رسیدن سالروز شهادت سرور آزادگان جهان اباعبدالله الحسین(ع) و یاران پاک آن حضرت، به مقام رفیع حضرت ابوالفضل عباس(ع) در روز قیامت اشاره و ابراز کرد: بر اساس روایات معصومین حضرت عباس(ع) در روز قیامت مقامی دارد که تمام شهدای عالم به جایگاه آن حضرت غبطه می‌خورند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادب حضرت عباس(ع) در برابر اهل بیت(ع) و ولایت مداری آن حضرت را موجب مقام رفیع ایشان دانست و اظهار کرد: حضرت عباس(ع) در مکتب حسینی توانست به این مقام رفیع برسد و در عمل به عالم آموخت که اگر می‌خواهید به سعادت دنیا، آخرت و رضوان الهی برسید باید در مکتب حسینی زانو بزنید.
تولیت آستان قدس رضوی مکتب حسینی را مکتب سعادت و آزادگی خواند و با اشاره به روایت «اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الْهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاه»، گفت: امام حسین(ع) نسخه نجات انسان از تاریکی‌ها و ظلمت‌های دنیاست و رمز نجات از جهنم گمراهی، معصیت، دوری از خداوند و وسوسه‌های گمراه کننده شیطان است؛ همانا که حسین(ع)، چراغ هدایت و کشتی نجات است که انسان را به منزلتی می‌رساند که دیگر انسان‌ها به مقام او غبطه بخورند.
وی افزود: امام حسین(ع) تربیت شده قرآن ناطق و خود حقیقت قرآن است، در عصر عاشورا به ظاهر یزیدیان خیمه‌ها را آتش زدند اما در واقع آن آتش به حقیقت قرآن افتاد و قرآن را آتش زدند؛ امروز نیز یزیدیان زمان قرآن را آتش می‌زنند زیرا حسین(ع) زنده است و قرآن کریم، حسین(ع)، انسان و خلیفه الله تربیت می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین مروی با اشاره به این روایت از امام حسین(ع)، که فرمود «لکم فِیَّ اسوة، من الگوی شما در زندگی هستم»، اظهار کرد: سرلوحه قرار دادن بیانات، آموزه‌ها و سیره زندگی حضرت اباعبدالله(ع) سعادت دنیا و آخرت را بدنبال دارد و راه برای همه در مکتب انسان ساز حسینی باز است.
وی با بیان اینکه امام حسین(ع) به عنوان خالق عاشورا درس‌های فراوانی به بشریت آموخته که عفو، بخشش و بزرگی از جمله این آموزه‌هاست، به ماجرای بخشش «حر بن یزید ریاحی» از سوی امام حسین(ع) اشاره و تصریح کرد: علی رغم آنکه حرّ راه امام حسین(ع) را سد کرد و ظلم بزرگی در حق‌ّ اباعبدالله(ع) روا داشت، اما امام حسین(ع) نه تنها توبه او را می‎پذیرد و او را می‎بخشد بلکه او را به مقامی می‌رساند که تا عرش الهی بالا می‌رود.
تولیت آستان قدس رضوی با طرح این سؤال که «ما به عنوان شیعیان اباعبدالله(ع) چقدر حاضر به گذشت در زندگی هستیم؟» عنوان کرد: بیان حماسه حسینی در عاشورا در جای خود بسیار خوب است اما در کنار آن، برای برخورداری از سعادت باید به سیره و آموزه‌های آن حضرت نیز توجه شود.
حجت الاسلام والمسلمین مروی تصریح کرد: عفو، گذشت و چشم پوشی از خطا و اشتباه دیگران از آموزه‌هایی امام حسین(ع) در روز عاشوراست، عفو حر توسط امام حسین(ع) در روز عاشورا درس‌های آموزنده فراوانی دارد و لازم است در عزاداری‌ها به نکات اخلاقی قیام حضرت سیّدالشّهداء(ع) نیز توجه و عمل شود که یکی از آن درس‌ها، درس عفو و گذشت است؛ در مکتب حسینی باید سلوک حسینی بیاموزیم تا خوشبختی و سعادت ما تضمین شود.

منبع: آستان نیوز

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: شب عاشورا تولیت آستان قدس رضوی حرم امام رضا ع امام حسین ع مکتب حسینی آموزه ها آن حضرت عباس ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۱۶۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هر صبح و شام در آستانه مقدسه رضوی قرآن تلاوت نمایند / نگاهی به شواهد تاریخی درباره پیشینه قرائت قرآن در حرم مطهر امام رضا(ع)

پنجشنبه گذشته به رسم دیرینه، جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در قالب برنامه دارالحفاظ آغاز شد. در این جلسه که ساعت 4 صبح پنجشنبه 6اردیبهشت در مسجد گوهرشاد برگزار شد استاد سیدمرتضی سادات فاطمی به عنوان پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی دعوت شد تا استاد این جلسه سنتی قرآنی در حرم مطهر رضوی باشد. قرار زیبایی که بناست با حضور سایر اساتید پیشکسوت تکرار شود. به این بهانه مروری بر پیشینه برنامه‌های قرآنی حرم مطهر رضوی داریم.

قرائت قرآن در جوار بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) سنتی به قدمت این صحن و سراست. نشان آن، قدیمی‌ترین قرآن وقفی این آستان است. سنتی که طی قرن‌ها به مرور شکل گرفت و به شکل مراسمی آیینی قد کشید. نشان به این نشان که در دوره صفوی حفاظ حرم مطهر دارای جایگاه ویژه‌ای بودند و واقفان برای پایداری سنت تلاوت در حرم علی بن موسی الرضا(ع) وقف‌های متعدد داشتند. یکی از این وقف‌ها مربوط به خواجه علاءالدین حاجی در عهد شاه طهماسب اول صفوی است که به تاریخ 993 قمری وقف  و بخشی از درآمد آن صرف تأمین هزینه تلاوت قرآن در حرم مطهر شده تا حفاظ هر صبح و شام در روضه متبرکه، قرآن تلاوت کنند. سنتی دیرین که تا امروز ادامه دارد. کافی است سحرگاه به نیت زیارت به حرم مطهر رفته و پس از عرض ارادت، سری به مسجد گوهرشاد بزنید تا قاریان را نشسته به احترام ببینید و نوای ملکوتی قرآن را بشنوید که بر بال‌های ملائک تا آسمان می‌رود.

سنتی که از آغاز بود

قرائت قرآن در اماکن مقدس توصیه پسندیده‌ای است که در مزارات سرزمین‌های اسلامی از آغاز اسلام برقرار بوده است. با شکل‌گیری مشهدالرضا(ع) در قرن سوم هجری و حضور زائران بر گرد مرقد مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) قرائت قرآن نیز رایج بوده است. به نوشته مؤلف عیون اخبارالرضا(ع)، در قرن چهارم هجری زائران در کنار مرقد امام رضا(ع) قرآن تلاوت می‌کردند. ابن‌بابویه با واسطه از ابوعلی محمد بن معاذ و به نقل از ابوعمر و محمد بن عبدالله حاکم نوغان می‌نویسد: «مسافری از ری که نامه‌ای از بعضی سلاطین حمیر برای نصربن احمد امیر بخارا داشت، به زیارت حرم آمده، شب را در حرم به سر برد و بعد از نماز شروع به خواندن قرآن کرد».

قرآن‌های موجود در موزه آستان قدس رضوی با قدمت هزارساله خود شاهدی دیگر بر این ماجرا هستند. قدیمی‌ترین قرآن وقفی به شماره 3004 که به خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، متعلق به ابوالقاسم علی بن ناصرالدوله ابی‌الحسن محمد بن ابراهیم سیمجور است که به سال 363 وقف شده است. به جز این، دو قرآن دیگر نیز یکی وقف سلطان محمود غزنوی به تاریخ 393 قمری و دیگری مربوط به ابوالبرکات که در رمضان 421 قمری وقف شده است. غیر از تاریخ، نکته دیگری که در وقف‌نامه این قرآن آمده و از نظر اثبات تلاوت قرآن در این آستان دارای اهمیت است، تصریح به عدم خروج قرآن از حرم است. گفته می‌شود  با گسترش این صحن و سرا و رونق مشهدالرضا(ع) به موازات توجه به خدمات رفاهی برای زائران، در خصوص نیازهای عبادی و زیارتی آن‌ها نیز اندیشه می‌شده است. اما در این مورد تا قرن نهم هجری سندی در دست نیست و نخستین و قدیمی‌ترین خبر در این خصوص متعلق به برگزاری آیین قرائت قرآن در حرم  مطهر به گزارش فضل‌االله روزبهان خنجی است که در شرح سفر زیارتی محمد خان شیبانی به مشهد، در وصف مراسم قرائت قرآن حفاظ نوشته است: «...و اشارت علیه سانح شد که حفاظ در بیرون قبه قرائت قرآن نمایند و فرمودند مکروه است در پایین قبر قرآن خوانند و تأکید نمودند که «... باید بعد از این، حفاظ مرقد مقدس رضوی در بیرون قبه تلاوت نمایند؛ به رعایت ادب اقرب است». سپس مولانا حافظ جامی، غزلی ترکی در هشت بیت در منقبت امام رضا(ع) با رخصت همایونی قرائت کرد و آن گاه حدیثی قدسی به اسناد مسلسل، به روایت حضرت رضا(ع) قرائت و ترجمه شد و همگان فیض بردند».

با مرور این شرح به جزئیات مهمی در خصوص مراسم قرائت در حرم مطهر رضوی می‌رسیم. نخست اینکه مراسمی اینچنین دارای سابقه بوده‌ و در پایین پای حضرت اجرا می‌شده‌ و پس از این زمان به مکانی دیگری منتقل شده‌است. جز این می‌توان درباره تشریفات مراسم نتایجی گرفت، مانند اینکه در پایان تلاوت قرآن، برنامه‌های دیگری مانند سخنرانی و شعرسرایی برقرار بوده و همچنین شرح احادیث انجام می‌شده است. اشعار و احادیثی که بعدها منشآت خواجه نصیر طوسی و مدایح دوازده امام جای آن را گرفت.

دارالحفاظ، رواقی برای حفاظ حرم مطهر

دیگر خبری که از قرن نهم می‌تواند در خصوص سنت تلاوت قرآن در حرم مطهر رضوی ذکر کرد، وجود رواق دارالحفاظ در حرم مطهر است. رواقی که گفته می‌شود به دست گوهرشاد بیگم در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده و نامش را از حفاظ قرآن کریم حرم مطهر دارد. گفته می‌شود وجود این رواق و نامش نشان‌دهنده این است که مراسمی اینچنینی در عهد تیموریان و حتی در قرن هشتم نیز مرسوم بوده و به همین دلیل مکانی ویژه برای آن ساخته و تدارک دیده‌اند. دیگر شاهد و سند ماجرا نشان مصدری حافظ مسجد جامع گوهرشاد است که سلطان حسین میرزای بایقرا به نام خواجه حافظ حسینعلی (که از حافظان و قاریان بزرگ آن دوره خوراسان بوده) صادر کرده است و به موجب این حکم، او ریاست حفاظ بیت‌المغفره و مسجد جامع گوهرشاد را عهده‌دار شده است. برای فهم بیشتر از این سنت باید در تاریخ جلوتر بیاییم تا به عهد صفوی برسیم. در این دوره به خاطر وقف‌نامه‌هایی که عواید آن به این مراسم اختصاص یافته و همچنین اسنادی که درزمینه مواجب حفاظ و شرح هزینه برگزاری مراسم وجود دارد می‌توان به اصطلاحات مربوط به این مراسم رسید. اصطلاحاتی مانند صدرالحفاظ، حافظ، سلطان القراء و صدر القراء که به جایگاه و اهمیت حافظان قرآن و این مراسم در عهد صفوی اشاره دارد. گفته می‌شود حفاظ در عهد صفوی زیر نظر خادم‌باشی و همچنین سرکشیک که متولی این مراسم بود، خدمت می‌کردند. براساس این وقف‌نامه‌ها حفاظ در دو دسته «حفاظ بالاسرمبارک» و «حفاظ حرم مطهر» زیر نظر مسئولان به تلاوت قرآن و ادعیه می‌پرداختند. شرح این وقف‌نامه‌ها مفصل است و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.

آزاده خلیلی